Trong thế giới yoga rộng lớn, có một trường phái vừa mạnh mẽ về thể chất, vừa sâu sắc về tâm linh, khiến bất cứ ai trải nghiệm cũng dễ “nghiện”, đó chính là Jivamukti Yoga. Được sáng lập tại New York vào năm 1984 bởi Sharon Gannon và David Life, Jivamukti nhanh chóng trở thành một trong những phong cách yoga có ảnh hưởng nhất thế giới nhờ sự kết hợp độc đáo giữa vinyasa mạnh mẽ, thiền định, âm nhạc thiền trị liệu, tụng kinh Sanskrit, cùng triết lý sống đầy nhân ái dựa trên Ahimsa, Bhakti, Shastra, Nada và Dhyana.
Trong bài viết này, Olaben sẽ cùng bạn khám phá toàn diện về Jivamukti Yoga, từ nguồn gốc, triết lý, nguyên tắc cốt lõi, lợi ích nổi bật cho đến lý do vì sao hàng triệu yogi trên thế giới yêu thích phương pháp này. Và quan trọng nhất, bạn sẽ hiểu vì sao Jivamukti không chỉ là một lớp tập, mà còn là một hành trình chuyển hóa cơ thể, tâm trí, tinh thần.
Hãy cùng bắt đầu hành trình khám phá nhé!
Jivamukti Yoga là gì?
Jivamukti Yoga là một trong chín trường phái Hatha Yoga được công nhận quốc tế, nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa vinyasa mạnh mẽ, âm nhạc giàu cảm xúc, và triết lý tâm linh sâu sắc.
Tên gọi “Jivamukti” bắt nguồn từ tiếng Phạn Jivanmuktih, nghĩa là “giải thoát khi đang sống”.
- Jiva: linh hồn cá thể
- Mukti: giải thoát
Được sáng lập vào năm 1984 bởi David Life và Sharon Gannon, phương pháp này ra đời với mục đích nhắc nhở người tập về bản chất thật sự của yoga: giác ngộ, tỉnh thức, lòng bi mẫn. Jivamukti không chỉ rèn luyện cơ thể mà còn kích hoạt trí tuệ, cảm xúc và sự kết nối nội tâm sâu sắc.
Triết lý cốt lõi của Jivamukti Yoga
Ngay từ những ngày đầu thành lập, các nhà sáng lập đã khẳng định: “Mục tiêu của yoga là giải thoát ngay trong cuộc đời này.”
Sharon Gannon từng viết: “Khi bạn tập yoga, bạn mở ra cánh cửa cho khả năng lớn nhất: sự giác ngộ trong chính cuộc đời này.”
Triết lý Jivamukti được xây dựng dựa trên các nguyên tắc:
- Sống đạo đức và có trách nhiệm
- Thực hành lòng từ bi không điều kiện
- Đưa yoga vào đời sống thực tế
- Gắn kết thân, tâm, linh trong từng hành động
Trong mỗi lớp Jivamukti, bạn sẽ được dẫn dắt qua:
- Tụng kinh (chanting)
- Trích giảng từ kinh điển cổ
- Âm nhạc trị liệu
- Chia sẻ đạo lý
- Chuỗi asana mạnh mẽ
- Thiền định sâu
Tất cả hòa quyện tạo nên trải nghiệm yoga mang tính nghi lễ, thiền định, đồng thời đầy năng lượng và tính khai mở.
5 Nguyên tắc nền tảng của Jivamukti Yoga
Phương pháp Jivamukti Yoga được xây dựng trên năm trụ cột thiêng liêng, tạo thành linh hồn của toàn bộ hệ thống. Đây không chỉ là những khái niệm mang tính triết học, mà là kim chỉ nam sống, được áp dụng xuyên suốt trong từng lớp học, từng chuỗi chuyển động, và cả trong cuộc sống hàng ngày.
1. Shastra: Kinh điển & trí tuệ cổ xưa
Shastra nghĩa là “giáo pháp kinh điển”, đại diện cho sự tu học dựa trên nền tảng tri thức cổ xưa của Yoga. Trong Jivamukti, Shastra nhấn mạnh:
- Nghiên cứu 4 văn bản gốc của Yoga:
- Yoga Sutras of Patanjali
- Bhagavad Gita
- Upanishads
- Hatha Yoga Pradipika
- Hiểu tận gốc triết lý, thay vì chỉ tập thể dục.
- Thực hành tụng tiếng Phạn (Sanskrit) để kích hoạt rung động tâm linh.
- Mỗi lớp học đều mở đầu bằng chanting, mantra và đoạn “focus of the month”, trích giảng từ giáo lý yoga.
Sharon Gannon từng nói: “Không có Shastra, yoga chỉ là thể dục. Có Shastra, yoga trở thành con đường giải thoát.”
Shastra giúp người tập kết nối với cội nguồn, hiểu vì sao mình tập, và tập để làm gì.
2. Bhakti: Sùng kính & khiêm nhường
Bhakti là con đường của sự sùng kính, không nhất thiết phải mang tính tôn giáo. Trong Jivamukti, Bhakti được hiểu rộng và tinh tế hơn:
- Kết nối với một bản thể cao hơn: vũ trụ, chân lý, sự sống, thiên nhiên, hoặc Thần theo niềm tin của mỗi người.
- Trải nghiệm lòng biết ơn bằng hành động:
- Tụng kinh
- Cầu nguyện
- Thiền quán
- Hiến tặng năng lượng tốt đẹp cho cộng đồng
- Thực hành khiêm nhường, buông bỏ cái tôi trong từng chuyển động.
Jivamukti tin rằng tập yoga chính là hành động dâng hiến, là “seva”, phụng sự, sống vì điều tốt đẹp hơn bản thân.
Bhakti giúp người tập mở trái tim, nuôi dưỡng sự khiêm nhường và tình thương.
3. Ahimsa: Bất bạo lực & lòng từ bi triệt để
Ahimsa là yama đầu tiên trong Yoga Sutra, nền móng của đạo đức yogi. Trong Jivamukti, Ahimsa được mở rộng hơn mức “không làm hại”:
- Không gây tổn thương bằng hành động, lời nói, ý nghĩ.
- Bảo vệ mọi sinh linh: người, động vật, môi trường.
- Thực hành từ bi chủ động trong mọi tình huống.
- Khuyến khích sống:
- Vegan 100%
- Hành động vì môi trường
- Chống bạo lực đối với động vật và thiên nhiên
Hai nhà sáng lập vốn là những nhà hoạt động vì động vật, nên Jivamukti được xem là trường phái yoga ủng hộ thuần chay mạnh mẽ nhất thế giới.
Ahimsa giúp người tập thanh lọc nghiệp, nuôi dưỡng tình thương và hướng về lối sống bền vững.
4. Nada Yoga: Yoga của âm thanh, rung động & sự lắng nghe sâu
Nada nghĩa là “âm thanh, rung động”. Jivamukti tin rằng vũ trụ được tạo thành từ những tần số, và việc điều hòa âm thanh chính là điều hòa tâm trí.
Trong lớp học:
- Nhạc được dùng như một công cụ thiền:
- Kirtan
- Nhạc cụ Ấn Độ
- World music
- Đôi khi cả pop hoặc electronic có chủ đích
- Giáo viên không làm mẫu mà dùng giọng nói để dẫn, giúp học trò học cách “nghe để hiểu, không nhìn để bắt chước”.
- Tụng mantra là phương pháp làm sạch tâm trí.
- Người tập được khuyến khích luyện khả năng:
- Lắng nghe âm thanh xung quanh
- Lắng nghe hơi thở
- Lắng nghe cảm xúc
- Lắng nghe giọng nói bên trong
Gannon tổng kết Nada Yoga bằng câu: “Qua việc lắng nghe, ta hiểu. Qua hiểu, ta chuyển hóa. Qua chuyển hóa, ta trở thành chính mình.”
Nada Yoga giúp bạn rèn khả năng tập trung, kết nối và sống tỉnh thức hơn.
5. Dhyana: Thiền định & sự tĩnh lặng tuyệt đối
Dhyana là trạng thái thiền sâu, nơi bạn quan sát tâm trí mà không đồng nhất với nó. Trong Jivamukti:
- Mỗi lớp đều có thiền định bắt buộc, không chỉ cuối buổi.
- Dhyana giúp người tập:
- Nhận diện dòng suy nghĩ
- Buông bỏ bản ngã
- Trở về trạng thái “tự tại”
- Tăng khả năng nhận biết (mindfulness)
- Thiền được kết hợp với breathwork, âm nhạc, chanting để đưa tâm vào dòng chảy nhất quán.
Mục tiêu của Dhyana không phải là “không nghĩ gì”, mà là: “Biết rằng mình không phải là những suy nghĩ đó.”
Dhyana là con đường cốt lõi đưa người tập đến sự giải thoát, đúng như nghĩa của Jivamukti.
Jivamukti Yoga được thực hành như thế nào?
Jivamukti Yoga được biết đến như một hình thức vinyasa nâng cao, nơi sự mạnh mẽ của thân thể hòa quyện với tính kỷ luật, sự tỉnh thức và chiều sâu tâm linh. Phương pháp tập này không chỉ yêu cầu kỹ thuật tốt mà còn đòi hỏi khả năng kết nối giữa thân, tâm, hơi thở, giúp người tập chạm đến tầng trải nghiệm sâu sắc hơn trong yoga.
Một buổi tập Jivamukti tiêu chuẩn thường diễn ra theo trình tự sau:
1. Chanting: Tụng kinh mở đầu
Buổi học luôn bắt đầu bằng vài phút tụng kinh tiếng Phạn hoặc mantra. Mục đích của phần này là:
- Làm dịu hệ thần kinh
- Kết nối năng lượng của cả lớp
- Mở lòng và thiết lập không gian thiền định
- Gợi nhắc người tập quay về bản chất thuần khiết bên trong
Đây cũng là lý do Jivamukti được coi là một phong cách yoga mang màu sắc tâm linh sâu đậm.
2. Chia sẻ giáo lý
Mỗi tháng, Jivamukti toàn cầu sẽ thống nhất một chủ đề triết lý (Focus of the Month). Giáo viên sẽ:
- Giải thích ý nghĩa triết học
- Dẫn chứng từ kinh điển, đời sống hoặc thực hành tâm linh
- Gợi ý cách áp dụng vào thực tế và vào từng tư thế trong buổi tập
Phần này giúp bài tập không chỉ là vận động cơ thể mà trở thành hành trình nhận thức.
3. Vinyasa Flow mạnh mẽ
Đây là “linh hồn” của một lớp Jivamukti: chuỗi vinyasa liền mạch, nhiều thử thách, kết hợp sức mạnh, linh hoạt, hơi thở, sự tập trung.
Các tư thế thường gặp gồm:
- Pincha Mayurasana (đứng bằng cẳng tay)
- Handstand (đứng bằng tay)
- Các loại backbend nâng cao: Urdhva Dhanurasana, Kapotasana
- Hip opening sâu: Hanumanasana, Eka Pada Raja Kapotasana
- Chuyển động liên tục, tiết tấu rõ ràng
- Điều chỉnh (hands-on assists) mạnh mẽ để người tập mở rộng biên độ
Mức độ khó cao nhưng luôn đi kèm sự dẫn dắt rất kỹ và an toàn.
4. Nada Yoga: Âm nhạc
Âm thanh là yếu tố đặc trưng của Jivamukti. Trong lớp, bạn có thể nghe:
- Mantra êm dịu
- Kirtan truyền thống
- Nhạc cụ cổ: harmonium, chuông Tây Tạng, trống
- Nhạc acoustic
- Thậm chí là nhạc pop được phối theo kiểu thiền
Âm thanh đóng vai trò “chạm” vào hệ thần kinh và tạo ra tần số giúp tâm trí mở rộng và thư giãn sâu.
5. Pranayama, điều hòa hơi thở
Tùy vào lớp, giáo viên có thể hướng dẫn:
- Ujjayi breath
- Nadi Shodhana
- Kapalabhati
- Ngưng thở có kiểm soát
Mục tiêu là:
- Giữ sự tỉnh thức
- Tăng khả năng tập trung
- Ổn định hệ thần kinh
- Chuẩn bị cho thiền
6. Dhyana: Thiền định
Phần thiền trong Jivamukti luôn được xem là “điểm đến” cuối cùng của buổi tập.
Người tập được hướng dẫn:
- Quan sát hơi thở
- Trở về bản thể bất biến
- Thả lỏng những xung động của tâm
- Buông bỏ căng thẳng, lo nghĩ và đối thoại nội bộ
Thiền giúp cơ thể và tâm trí hấp thụ trọn vẹn năng lượng của buổi tập.
7. Savasana + hands-on massage
Đây là “đặc sản” khiến nhiều người yêu Jivamukti.
Trong Savasana, giáo viên có thể:
- Ấn huyệt nhẹ
- Day massage vai - đầu- cổ
- Điều chỉnh tư thế giúp cơ thể buông thư hoàn toàn
Nhờ vậy, cơ thể bước vào trạng thái thư giãn cực sâu, giúp tái tạo năng lượng mạnh mẽ.
Mỗi hơi thở là một bước tiến gần hơn đến tự do nội tâm.
Vì sao Jivamukti Yoga “gây nghiện”?
Jivamukti Yoga “gây nghiện” bởi nó mang đến một hành trình chuyển hóa toàn diện, nơi sức mạnh thể chất, chiều sâu tâm linh, triết lý sống nhân văn và âm nhạc đầy cảm hứng hòa quyện thành một trải nghiệm trọn vẹn. Mỗi buổi tập không chỉ giúp cơ thể săn chắc và dẻo dai hơn, mà còn mở ra một không gian để bạn vượt qua nỗi sợ, tháo gỡ những giới hạn cũ và nuôi dưỡng sự tỉnh thức trong từng nhịp thở. Khi bạn thực hành với sự hiện diện trọn vẹn, Jivamukti trở thành cánh cửa dẫn đến:
- Sức mạnh thể chất
- Chiều sâu tâm linh
- Triết lý sống ý nghĩa
- Âm nhạc truyền cảm hứng
- Cộng đồng thân thiện & chân thành
Và để hành trình ấy diễn ra thoải mái, tự tin hơn, bạn có thể chuẩn bị những sản phẩm hỗ trợ phù hợp như thảm yoga chống trượt, quần legging ôm vừa vặn, hay áo bra thể thao từ các sản phẩm quần áo thể thao nữ của Olaben, những món đồ được nhiều yogi tin dùng vì độ bền, sự thoải mái và thiết kế tinh tế. Chỉ cần một không gian yên tĩnh, một tấm thảm tốt và một tâm hồn sẵn sàng mở ra, bạn đã có thể bắt đầu khám phá thế giới nhiệm màu của Jivamukti Yoga.
