Yoga hiện là một trong những bộ môn được yêu thích và luyện tập rộng rãi trên toàn thế giới – không chỉ vì khả năng cải thiện sức khỏe thể chất mà còn vì những lợi ích sâu sắc về tinh thần.
Bài viết dưới đây từ Olaben, sẽ giúp bạn, đặc biệt là những người mới bắt đầu, dễ dàng tiếp cận và hiểu rõ hơn về yoga: từ khái niệm, lợi ích cho đến cách bắt đầu hành trình luyện tập một cách hiệu quả và bền vững.
Cùng khám phá yoga và khám phá chính mình qua từng hơi thở, từng chuyển động.
Yoga là gì?
Yoga, hay còn gọi là Du-già, là một bộ môn luyện tâm và luyện thân cổ xưa có nguồn gốc từ miền Bắc Ấn Độ cách đây hơn 5.000 năm. Từ "yoga" bắt nguồn từ tiếng Phạn "Yuj", mang nghĩa là "kết nối" hoặc "hợp nhất" – sự hợp nhất giữa cơ thể, tâm trí và tinh thần thông qua chuỗi các kỹ thuật bao gồm vận động thể chất, điều hòa hơi thở và thiền định.
Vượt qua ranh giới của một hình thức thể dục đơn thuần, yoga là một triết lý sống toàn diện, giúp con người tìm thấy sự cân bằng nội tại và gắn kết sâu sắc hơn với thế giới xung quanh.
Các khía cạnh chính của yoga:
- Asana (Tư thế thể chất): Những tư thế được thiết kế để rèn luyện sức mạnh, sự linh hoạt và thăng bằng cho cơ thể. Asana không chỉ giúp cải thiện cơ-xương-khớp mà còn kích thích các cơ quan nội tạng, nâng cao tuần hoàn và hỗ trợ hệ thần kinh.
- Pranayama (Kỹ thuật thở): Là nghệ thuật kiểm soát và làm chủ hơi thở. Pranayama đóng vai trò như cây cầu kết nối thể chất với tinh thần, giúp thanh lọc năng lượng, xoa dịu hệ thần kinh và đưa tâm trí về trạng thái tĩnh lặng.
- Dhyana (Thiền định): Dhyana giúp người tập phát triển sự tập trung, quan sát nội tâm và giải tỏa căng thẳng. Qua thiền định, chúng ta học cách nhận diện dòng suy nghĩ, giải phóng cảm xúc tiêu cực và nuôi dưỡng sự bình an bên trong.
- Yama & Niyama (Giới luật đạo đức): Đây là những nguyên tắc sống và hành xử trong yoga – bao gồm cách ta đối đãi với người khác (Yama) và cách ta tự nuôi dưỡng bản thân từ bên trong (Niyama). Chúng định hình một lối sống ý thức, nhân văn và hòa hợp với thiên nhiên.
Nguồn gốc của yoga
Yoga có một lịch sử lâu đời và phong phú, bắt nguồn từ nền văn minh Ấn Độ cổ đại cách đây hơn 5000 năm.
Các giai đoạn phát triển chính
- Tiền cổ điển (trước 500 TCN): Yoga trong giai đoạn này gắn liền với các nghi lễ và thực hành khổ hạnh của các nhà tu hành. Các văn bản Vệ Đà, đặc biệt là Upanishads, đã đề cập đến các phương pháp thiền định và kiểm soát hơi thở như những con đường dẫn đến giác ngộ.
- Cổ điển (500 TCN - 800 SCN): Đây được coi là "thời kỳ hoàng kim" của yoga, khi Yoga Sutras của Patanjali ra đời. Yoga Sutras là một văn bản kinh điển, hệ thống hóa các nguyên tắc và phương pháp thực hành yoga thành tám nhánh (Bát chánh đạo).
- Hậu cổ điển (800 - 1700 SCN): Trong giai đoạn này, Tantra Yoga phát triển mạnh mẽ, nhấn mạnh vào việc khai thác năng lượng trong cơ thể (Kundalini) thông qua các kỹ thuật thở, mật chú và các tư thế đặc biệt.
- Hiện đại (từ thế kỷ 19 đến nay): Yoga được các bậc thầy như Swami Vivekananda, Paramahansa Yogananda,... truyền bá sang phương Tây và nhanh chóng trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Ngày nay, có rất nhiều trường phái yoga khác nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tập.
Trải qua hàng ngàn năm, yoga vẫn giữ nguyên giá trị cốt lõi là hướng đến sự hợp nhất giữa thân, tâm và trí. Các bậc thầy yoga qua các thời kỳ đã đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ, phát triển và truyền bá yoga đến với nhân loại.
Lợi ích của yoga đối với sức khỏe và đời sống
Yoga mang đến lợi ích toàn diện cho sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc.
Lợi ích về thể chất
- Tăng cường sức mạnh, sự dẻo dai và cân bằng: Các tư thế yoga (asana) giúp kéo giãn và tăng cường sức mạnh cho cơ bắp, cải thiện sự linh hoạt của các khớp xương và giúp bạn giữ thăng bằng tốt hơn.
- Cải thiện hệ hô hấp, tuần hoàn và tiêu hóa: Các kỹ thuật thở (pranayama) giúp tăng dung tích phổi, cải thiện lưu thông máu và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
- Giảm đau nhức cơ thể, đặc biệt là đau lưng, cổ, vai: Yoga giúp giảm căng cơ, cải thiện tư thế và tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ hỗ trợ cột sống, từ đó giúp giảm đau lưng, cổ, vai hiệu quả.
- Hỗ trợ giảm cân và duy trì vóc dáng: Yoga giúp đốt cháy calo, tăng cường trao đổi chất và kiểm soát sự thèm ăn, từ đó hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì vóc dáng cân đối.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Yoga giúp giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
Lợi ích về tinh thần
- Giảm căng thẳng, lo âu và trầm cảm: Yoga, đặc biệt là thiền định và kỹ thuật thở, giúp làm dịu tâm trí, giảm hormone cortisol (hormone gây căng thẳng) và tăng cường sản xuất serotonin (hormone hạnh phúc).
- Cải thiện khả năng tập trung và trí nhớ: Thiền định trong yoga giúp rèn luyện khả năng tập trung, cải thiện sự chú ý và tăng cường trí nhớ.
- Giúp ngủ ngon và sâu hơn: Yoga giúp thư giãn cơ thể và tâm trí, từ đó giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn.
- Tăng cường sự bình an và tĩnh tâm: Yoga mang lại cảm giác bình an nội tâm, giúp bạn đối mặt với những thử thách trong cuộc sống một cách bình tĩnh và sáng suốt hơn.
Lợi ích về cảm xúc
- Giúp kiểm soát cảm xúc tốt hơn: Yoga giúp bạn nhận diện và chấp nhận cảm xúc của mình, từ đó học cách điều tiết và thể hiện cảm xúc một cách lành mạnh hơn.
- Tăng cường sự tự tin và lòng tự trọng: Khi bạn làm chủ được cơ thể và tâm trí thông qua yoga, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn vào bản thân và trân trọng giá trị của mình hơn.
- Thúc đẩy sự lạc quan và yêu đời: Yoga mang lại năng lượng tích cực, giúp bạn nhìn nhận cuộc sống một cách lạc quan và yêu đời hơn.
Các trường phái yoga phổ biến
Triết lý yoga truyền thống phân chia thành sáu nhánh – mỗi nhánh là một con đường độc lập, nhưng đều hướng đến mục tiêu cuối cùng: sự hợp nhất giữa thân, tâm và tinh thần, cũng như sự thức tỉnh tâm linh. Tùy theo nhu cầu, tính cách và hoàn cảnh, người thực hành có thể lựa chọn một hoặc kết hợp nhiều nhánh yoga để phát triển bản thân một cách toàn diện.
1. Hatha Yoga – Con đường của cơ thể
Hatha là hình thức yoga phổ biến nhất trong thế giới hiện đại, đặc biệt phù hợp với người mới bắt đầu.
Hatha nhấn mạnh đến các tư thế thể chất (asana), kỹ thuật thở (pranayama) và thiền định nhẹ nhàng, giúp cải thiện sức mạnh, sự linh hoạt, và nhận thức cơ thể. Đây là con đường cân bằng giữa năng lượng dương (ha) và âm (tha), mang lại cảm giác thư thái và kết nối.
2. Raja Yoga – Con đường của thiền định
Raja, nghĩa là "vương giả", được xem là nhánh yoga cao quý nhất.
Raja tập trung vào thiền định sâu và tuân thủ nghiêm ngặt Bát chi của Patanjali – một hệ thống gồm 8 bước dẫn đến sự giác ngộ, bao gồm các nguyên tắc đạo đức, tư thế, kiểm soát hơi thở, rút lui giác quan, tập trung, thiền định và định (samadhi).
Đây là con đường lý tưởng cho những ai tìm kiếm sự làm chủ nội tâm và trải nghiệm sự tĩnh lặng tuyệt đối.
3. Karma Yoga – Con đường của hành động vị tha
Karma yoga là con đường thực hành phụng sự vô điều kiện, buông bỏ cái tôi và hành động mà không bám chấp vào kết quả.
Bằng cách thực hành lòng vị tha trong công việc và cuộc sống hằng ngày, người tập Karma yoga dần thanh lọc tâm trí, giảm dần tính ích kỷ, và tạo ra một tương lai hài hòa hơn.
4. Bhakti Yoga – Con đường của tình yêu và sự sùng kính
Bhakti yoga là hành trình nuôi dưỡng trái tim – thông qua tình yêu vô điều kiện, lòng sùng mộ, và sự kết nối tâm linh với đấng thiêng liêng.
Hình thức này thường bao gồm tụng kinh, hát thiền, cầu nguyện hoặc các nghi lễ tâm linh. Bhakti giúp phát triển sự chấp nhận, lòng biết ơn và lòng khoan dung, chữa lành cảm xúc sâu sắc.
5. Jnana Yoga – Con đường của trí tuệ
Jnana yoga là nhánh yoga dành cho người tìm kiếm sự hiểu biết và giác ngộ thông qua tri thức.
Người thực hành sẽ sử dụng trí tuệ để phân biệt giữa ảo tưởng và chân lý, thông qua việc học hỏi kinh điển, quán chiếu nội tâm, và tự vấn bản thể (tôi là ai?). Đây là một con đường thách thức nhưng sâu sắc, phù hợp với những ai có xu hướng tư duy triết học.
6. Tantra Yoga – Con đường của sự hợp nhất thông qua nghi lễ
Tantra yoga thường bị hiểu sai trong văn hóa đại chúng, nhưng về bản chất, đây là một nhánh sâu sắc tập trung vào việc chuyển hóa năng lượng thông qua nghi lễ, biểu tượng, và kết nối năng lượng nam-nữ (Shiva-Shakti) trong cơ thể.
Tantra giúp người thực hành đạt đến sự toàn vẹn – cả về mặt thể chất lẫn tinh thần, và là nhánh yoga của trải nghiệm toàn diện và ý thức cao độ trong mọi hành động.
Các Loại Hình Yoga Phổ Biến Nhất Hiện Nay
Yoga không chỉ là một bộ môn thể thao mà còn là một hành trình khám phá bản thân thông qua hơi thở, chuyển động và sự tĩnh lặng. Trên thế giới hiện nay, có rất nhiều trường phái yoga khác nhau — mỗi loại hình lại mang đến những trải nghiệm và lợi ích riêng biệt. Dưới đây là tổng hợp những loại hình yoga phổ biến nhất, giúp bạn dễ dàng lựa chọn phong cách phù hợp với thể trạng và mục tiêu cá nhân.
1. Ashtanga Yoga – Kỷ luật và năng lượng
Ashtanga là trường phái yoga dựa trên hệ thống cổ xưa được phổ biến từ những năm 1970. Loại hình này bao gồm một chuỗi các tư thế cố định, được thực hiện liên tục với nhịp độ nhanh, kết hợp chặt chẽ với hơi thở.
Phù hợp với người yêu thích vận động mạnh, đòi hỏi tính kiên trì và sự kỷ luật cao.
2. Bikram Yoga – Yoga nóng
Được biết đến với cái tên “yoga nóng”, Bikram yoga diễn ra trong phòng được làm nóng nhân tạo (~40°C và 40% độ ẩm), nhằm thúc đẩy đổ mồ hôi, thải độc, và tăng độ dẻo dai.
Bao gồm 26 tư thế và 2 bài tập thở, lặp lại theo trình tự cố định.
Lưu ý: Không phù hợp cho người có vấn đề về tim mạch hoặc huyết áp.
3. Hatha Yoga – Nhẹ nhàng và cơ bản
Hatha là một thuật ngữ chung cho bất kỳ loại yoga nào bao gồm tư thế vật lý. Các lớp Hatha thường nhẹ nhàng, tập trung vào căn chỉnh cơ thể, kỹ thuật thở và thư giãn tinh thần.
Phù hợp với người mới bắt đầu hoặc muốn tập luyện nhẹ nhàng sau một ngày dài.
4. Iyengar Yoga – Chính xác và hỗ trợ
Iyengar tập trung vào căn chỉnh tư thế chính xác với sự hỗ trợ của các dụng cụ như khối, dây đai, ghế, gối…
Mỗi tư thế được giữ lâu hơn giúp người tập hiểu rõ hơn về cơ thể mình.
Lý tưởng cho những người đang phục hồi chấn thương hoặc mong muốn cải thiện sự cân bằng và tư thế.
5. Kripalu Yoga – Lắng nghe cơ thể
Kripalu là phong cách nhẹ nhàng, khuyến khích tự quan sát, chấp nhận bản thân và lắng nghe cảm giác cơ thể.
Một buổi tập thường bắt đầu bằng các động tác kéo giãn nhẹ nhàng, tiếp theo là chuỗi tư thế kết nối hơi thở, kết thúc bằng thư giãn sâu.
6. Kundalini Yoga – Thức tỉnh năng lượng
Kết hợp các tư thế thể chất, hơi thở mạnh, tụng niệm và thiền định, Kundalini yoga hướng đến việc đánh thức năng lượng tiềm ẩn tại đáy cột sống (luân xa gốc) và dẫn truyền nó lên qua các trung tâm năng lượng trong cơ thể.
Mang lại cảm giác khai mở và sâu sắc về mặt tâm linh.
7. Power Yoga – Năng động và hiện đại
Lấy cảm hứng từ Ashtanga, Power Yoga phát triển vào cuối những năm 1980 như một phiên bản mạnh mẽ và thể thao hơn.
Bao gồm chuỗi tư thế đầy thử thách, thúc đẩy đổ mồ hôi và tăng nhịp tim — rất phù hợp với những ai yêu thích vận động cường độ cao và giảm cân.
8. Sivananda Yoga – Lối sống lành mạnh
Dựa trên triết lý 5 điểm: hơi thở đúng, thư giãn, chế độ ăn chay, tập thể dục thường xuyên và tư duy tích cực, Sivananda là sự kết hợp giữa tập luyện thể chất và xây dựng lối sống cân bằng.
Mang lại cảm giác tĩnh tại và gắn bó lâu dài.
9. Viniyoga – Cá nhân hóa cho từng người
Viniyoga không theo một khuôn mẫu cố định mà được thiết kế để phù hợp với thể trạng, nhu cầu và giới hạn riêng của từng người tập.
Đặc biệt phù hợp cho người mới bắt đầu, người cao tuổi hoặc người cần phục hồi sau chấn thương.
10. Yin Yoga – Chậm rãi và sâu sắc
Yin là hình thức yoga tĩnh, tập trung vào việc giữ các tư thế thụ động trong thời gian dài (3–5 phút), nhằm tác động sâu vào cơ, dây chằng, xương và mô liên kết.
Thích hợp để thư giãn, kéo giãn sâu, đặc biệt với những ai có lối sống năng động cần cân bằng.
11. Yoga Trước Sinh – Đồng hành cùng mẹ bầu
Được thiết kế dành riêng cho phụ nữ mang thai, yoga trước sinh giúp cải thiện sức mạnh cơ sàn chậu, hơi thở sâu, giảm căng thẳng và chuẩn bị cho quá trình sinh nở.
Giúp mẹ bầu kết nối với em bé và chăm sóc tinh thần trong suốt thai kỳ.
12. Yoga Phục Hồi (Restorative Yoga) – Nghỉ ngơi sâu
Restorative yoga là liệu pháp hồi phục nhẹ nhàng, trong đó người tập sử dụng nhiều đạo cụ như chăn, gối, bolsters để hỗ trợ tư thế và thả lỏng toàn bộ cơ thể.
Giúp giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và chữa lành từ bên trong.
Nâng Tầm Trải Nghiệm Yoga Cùng Olaben
Yoga không chỉ là sự kết hợp giữa chuyển động và hơi thở — mà còn là hành trình kết nối sâu sắc với chính bản thân mình. Và để hành trình ấy trở nên trọn vẹn, việc lựa chọn đúng dụng cụ luyện tập là điều không thể thiếu.
Tại Olaben, chúng tôi mang đến mọi thứ bạn cần để hỗ trợ việc luyện tập một cách tối ưu và trọn vẹn nhất:
- Quần áo yoga nữ và quần áo thể thao nữ: thiết kế vừa vặn, thoáng khí và linh hoạt, giúp bạn luôn cảm thấy thoải mái trong từng chuyển động.
- Các dòng thảm yoga cao cấp được thiết kế để nâng đỡ và bảo vệ cơ thể bạn một cách tối ưu.
- Những phụ kiện thiết yếu như yoga block hỗ trợ căn chỉnh tư thế chuẩn xác hơn.
- Và cả bình nước thể thao giúp bạn giữ vững năng lượng suốt buổi tập.
- Và đừng bỏ qua quần áo thể thao nam, với những thiết kế mạnh mẽ, tối giản, phù hợp cho cả yoga, gym và các hoạt động vận động khác.
